ERZURUM İLİ UZUNDERE İLÇESİ
UZUNDERE İLÇE TANITIM
uzundere
erzurum uzundere
uzundere erzurum
UZUNDERE İLÇE TARİH
Tarih İlçemiz 3000 yıllık bir tarihi geçmişe sahip olup, Uzundere ilçesi tarih içerisinde Etiler, İskitler, Sakalar, Persler, Çoruh Bulgarları, Doğu Romalılar, Suvarlar, Abbasiler, Sasaniler, Ardahan-Artvin Bağratlı Devleti, Vaspurakan Krallığı, Selçuklular,
Ata Beyler, Moğollar, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Osmanlı Devlet gibi millet ve devletlerin hakimiyeti altında kalmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı Devleti hakimiyetine girmiştir.
1883 tarihli Erzurum vilayet salnamesine göre, Uzundere nahiyesinin Nahiye müdürü Şerif Ağa'dır. 1. Dünya Savaşı'nda Rus işgalinde kalan ilçemiz halkı 1916 yıllarında Rusların ve onların silahlandırdıkları Ermeni Taşlak çetelerinin zulmünden korunmak için Anadolu'nun batısına doğru (Sivas, Malatya, Çorum, Tokat vb) göç etmişlerdir. Bu olaya tarihimizde muhacirlik denmektedir.
İşgaller üzerine Uzudere'de kalanlar ise boş durmamış, Dikyar'lı Hafız Mustafa efendi zamanın şartlarıyla bir yardım kampanyası başlatmış ve askerlerimize günlerce merkep (eşek) sırtında erzak taşımıştır. Yerli milisler vasıtasıyla Ermeni çeteleri uzaklaştırılmaya çalışılmış ve Yeni Dikyar'lı Derviş Bey ve arkadaşları düşmanın bölgemize girmemesi için mücadele etmişlerdir. Erzurum istikametinden gelen askerlerimiz sayesinde Uzundere ilçesi 16 Mart 1918 yılında Rusların ve Ermeni çetelerinin işgalinden kurtulmuştur.
Tarih araştırmacısı ve öğretmeni olan
Uzundere Belediye Başkanı M. Halis Özsoy'un kendi arşivindeki kaynaklardan ve araştırmalarının sonucunda 16 Mart 1918 tarihinde kurtuluşun gerçekleştiği gün yüzüne çıkmış olup, Uzundere'nin kurtuluş tarihi bu dönemden itibaren etkinliklerle kutlanmaya başlamıştır.
Eskiden Tortum ilçesine bağlı bucak merkezi olan Uzundere (eski adıyla Azort) 1987 yılında idari taksimatla ilçe olmuştur.
UZUNDERE İLÇE COĞRAFYA
Coğrafya Alt Kretase'den Üst Miosen sonuna kadar Alp Orojenezi'nin devamlı etkisinde kalmış olan Uzundere'de, antiklinal ve senklinaller NE-SW doğrultusundadır. Tortum Gölü'nün güney ve güneybatısında arızalı alanlar görülmektedir. Tamamen trakitten meydana gelmiş olan Tav Dağı bu saha içerisinde bulunmaktadır. Yeryüzü şekilleri, jeolojik yapı ve akarsu erozyonu tarafından şekillendirilmiştir. Mesozoik formasyonları Tortum Çayı ile derin şekilde yarılmıştır. Vadi tabanları ile dağların en yüksek bölümleri arasında önemli ölçüde yükselti farkları bulunmaktadır. Örneğin Tortum Gölü'nün kuzeyinde, Tortum vadisinin yükseltisi 800 m kadar iken, Kemerli Dağı'nın zirvesi 2700 m olup; bağıl yükseklik farkı 1900 m kadardır. Alt Kretase ince tabakalı kalker marnlarından ibarettir. Kemerli Dağı'nın killi kireç taşından oluşan doğu yamaçları, Tortum vadisine doğru eğimlidir.
Tortum Çayı'nın etkinliği ile Kemerli Dağı'nın yamacını teşkil eden arazinin temeli aşınmış ve bunun sonucunda büyük bir kalker kütlesi yerinden kopup vadiye doğru kaymıştır. Bu heyelan ile Tortum Çayı vadisi tamamen dolmuş olup, doğal setin uzunluğu 2,5 km den fazla, genişliği ise 1 km yi ve yüksekliği 200 m yi aşmaktadır. Heyelanın tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Kuaterner sonraları olarak tahmin edilmektedir. Heyelanın kopma yeri, Kemerli Dağı'nın doğu yamacı üzerinde çok belirgin olarak görülmektedir. Genellikle Al Kreatase flişten oluşan
Çağdet (2508 m) ve Tevin (2409 m) dağları çok sarp ve tepelik olup, yamaçları akarsularla derin bir şekilde yarılmıştır. Tortum Gölü'nün güneyinde yer alan Tav Dağı (2244 m) ve Murat Dağı (2434 m) trakitlerden oluşur. Bu dağların yamaçlarındaki eğim genellikle %40 tan daha fazladır.
Tortum Çayı vadisi Pliosen başında meydana gelmeye başlamış, aşınım arttıkça derinleşerek bugünkü durumunu kazanmıştır.
Tortum Çayı vadisi Tortum Gölü'ne kadar fliş formasyonları üzerinde şekillenen "V" profilli bir vadi özelliği gösterirken, Tortum Gölü'nün kuzeyindeki kalker arazisi üzerinde şekillenmiş kanyon ve kanyona benzeyen vadi karakteri göstermektedir.
Tortum Çayı'na doğu ve batıdan birleşen akarsular genelde "V" şekilli genç vadileri oluşturmuşlardır. Bu vadiler dağlık ve arızalı alanları dar ve derin bir şekilde yarmışlardır. Çoğunlukla dik yamaçlara sahip olan bu vadiler, sahanın her yerine dağılmış durumdadırlar.
Tortum Gölü'nün güneydoğusunda yer alan Kirazlı Deresi, antiklinal üzerinde açılmış, antiklinal tepesinin parçalanmasına ve boşalmasına neden olmuştur.
Tortum Gölü'nün kuzeyinde Tortum Çayı'na kavuşan Cevizli Deresi ile antiklinali parçalayarak bir klüzün (enine vadi) oluşmasına sebep olmuştur. Genellikle çakıl, kum, tüf, aglomera parçaları ile kil ve mil gibi gevşek dokuların oluşturduğu vadi tabanı düzlüklerine, Tortum Çayı vadisi ile bu vadiye doğru ve batıdan birleşene tali vadilere rastlanmaktadır. Vadi tabanı düzlüklerinin nispeten genişlediği kesimler, bu bölgenin en verimli tarım alanlarını oluşturmaktadır. Örneğin vadi tabanı düzlüklerinde yer alan Gölbaşı ve Altınçanak gibi köylerde meyvecilik ve ekme-biçme faaliyetleri çok fazla önem kazanmıştır. Bununla birlikte vadi tabanlarının bazı kesimlerinde ise akarsuların sık sık yer değiştirmesi ve zaman zaman meydana gelen taşkınlardan tarım alanlarının zarar
görmesi sonucu, tarım topraklarının büyük bir kısmı yok olmuştur. Dere yatağı haline gelen bu kesimlerde tarım yapmak mümkün olmamaktadır.
İlçede çok geniş bir sahayı etkileyen heyelanlar; toprak kaymaları ve akmaları şeklinde göze çarpmaktadır kopma yerleri çok belirgin çatlaklar olup, ayrılan kütle bulunduğu yerin eğimine göre, vadinin tabanına doğru kayar. Ulubağ köyünün kuzeyinde 6 Mayıs 1989 tarihinde meydana gelen heyelan sonucu, köy arazisinin büyük bir kısmı zarar görmüştür. Tortum Gölü de bilindiği üzere, Kemerli Dağı
yamacından gelen büyük bir kayma kütlesinin vadi yatağında bir set meydana getirmesi neticesinde oluşmuştur. İlçenin geniş bir alanını etkisi altında tutan heyelanların nedenlerinin, arazinin jeolojik yapısına, eğim değerinin fazla oluşuna ve günümüzde de devam eden diğer doğal etkenlere (yağmur, kar, dolu vb) bağlayabiliriz.
UZUNDERE İLÇE İKLİM
İklim İlçede iklim şartları, kökeni bölge dışında olan hava kütleleri ile yükseklik, bakı, dağların uzanışı gibi doğal çevre faktörlerinin etkisi altındadır. Bu nedenle, ilçenin iklim elemanlarını analiz etmeye geçmeden önce, bölge ölçüsünde etkili olan hava kütlelerini kısaca gözden geçirmek faydalı olacaktır. İlçede kış mevsiminde kuzeyde bulunan kontinental ve maritim polar hava kütlesi ile güneyden sokulan kontinental tropikal hava kütlesinin etkisi altındadır. Kuru olan bu hava kütleleri, bölgede sıcaklığın yükselmesine ve buharlaşmanın şiddetlenmesine neden olmaktadır. Bu devrenin bir diğer özelliği de, yerel olarak hava kütlesinin ısınarak yükselmesi
sonucunda konveksiyonal yağışların meydana gelmesidir. Geçiş mevsimlerinde (ilkbahar-sonbahar) kuzeybatıdan sokulan maritim polar hava kütlesi ile güneyden sokulan tropikal hava kütlesinin karşılaşmasıyla cepheler teşekkül etmekte ve sık sık frontal yağışlar görülmektedir.
İlçemizin iklim tipinin belirlenmesinde, genel olarak büyük hava durumları etkili olurken; yeryüzü şekilleri de bu iklim tipinin değişikliğe uğramasına neden olmaktadır.
Ortalama sıcaklık 11C dir. İlçede yükseltinin 1000 m ye kadar düştüğü Balıklı, Gölbaşı, Çağlayanlı, Altınçanak köylerinde donlu gün sayısında azalma görülmektedir.
Bir yıl içerisinde güney yönünden esen rüzgarların
oranı %41.2 olup, ikinci derecede etkili olan kuzey ve kuzeybatı yönlü rüzgarların oranı ise %21.2 dir. En az etkili olan rüzgar; kuzeydoğu yönünden esen rüzgarlar olup, etkisi %3.9 dur. Uzundere'de fırtınalar şeklinde rüzgar görülmemesi, yerleşimlerin vadi içerisinde bulunmasıyla yakından ilgilidir.
Yağışlar
Uzundere'de yıllık ortalama yağış miktarı 304.4 mm dir. Uzundere'ye az yağış düşmesinin nedeni alçakta yer alması ve sahanın topografik yapısıyla ilgilidir. Uzundere'nin yıllık ortalama kar yağışlı günleri sayısı 11 gün, karın yerde kalma süresi ise 35 gündür.
UZUNDERE İLÇE TURİZM
zundere ilçesi turizm kaynakları açısından son derece zengin olmasına rağmen, son yıllara kadar turizm potansiyelinden yararlanamamaktaydı. Datur vb projelerin de sayesinde yurtdışına tanıtımlar yapılmakta, broşürler hazırlanmakta, halka eğitimler ve seminerler verilmekte, 2008 mayıs ayı itibariyle başlatılan Ev Pansiyonculuğu sayesinde turistlere konaklama ve doğal hayatı tanıma imkanları sunulmakta ve bunların neticesinde son yıllarda ilçemize turist gelişleri sağlanmaktadır. İrlanda, İngiltere vb ülkelerden ilçemizi ziyaret eden turistler, ev pansiyonlarına hayran kaldıklarını ve özellikle de doğamızın trekking, kano, dağ bisikleti imkanlarının birçok bölgeye göre oldukça zengin olduğunu belirtmektedirler. Son yıllarda başlatılan bu çalışmalarla birlikte, yurtdışına ürünlerimizin tanıtımları da gerçekleştirilmektedir. Örneğin ev yapımı pekmez ve reçeller organik sertifikası ile
birlikte yöre halkımızın özel eğitimler almasının da neticesinde uluslararası bir platforma ve kaliteye kavuşturulmuştur.
Halkımızın da misafirperverliği neticesinde turizm açısından oldukça elverişli olan ilçemizin zenginlikleri iyi bir şekilde tanıtılmaktadır.
İlerleyen dönemlerde turizmde daha fazla hareketlilik ve kazanç beklenmektedir. Çoruh Vadisi'nin tanıtımıyla ve festivaller neticesinde ilçemize döviz girişi de sağlanmış olmaktadır.
Tanıtım çalışmaları ve yeniliklerin takipçisi olan belediyemiz, birçok alanda ilçemizin tanıtılması için gerekli girişimlerini sürdürmektedir.
Uzundere'deki Ev Pansiyonları hakkında bilgi almak için tıklayınız.
Uzundere'deki Turistik Tesisler hakkında bilgi almak için tıklayınız.
UZUNDERE İLÇE TARİHİ ESERLERİ
UZUNDERE İLÇE TARİHİ MEKANLARI
Öşvank Kilisesi Ziyarettepe Ziyaretgâhı Murat Dağı Ziyaretgâhı Gülü Bağdat Ziyaretgâhı Kemerli Dağ Ziyaretgâhı Uzundere Evleri Engüzek (Ağçakale) Kalesi
UZUNDERE İLÇE TANITIM
uzundere
erzurum uzundere
uzundere erzurum
Tarih İlçemiz 3000 yıllık bir tarihi geçmişe sahip olup, Uzundere ilçesi tarih içerisinde Etiler, İskitler, Sakalar, Persler, Çoruh Bulgarları, Doğu Romalılar, Suvarlar, Abbasiler, Sasaniler, Ardahan-Artvin Bağratlı Devleti, Vaspurakan Krallığı, Selçuklular,
Coğrafya Alt Kretase'den Üst Miosen sonuna kadar Alp Orojenezi'nin devamlı etkisinde kalmış olan Uzundere'de, antiklinal ve senklinaller NE-SW doğrultusundadır. Tortum Gölü'nün güney ve güneybatısında arızalı alanlar görülmektedir. Tamamen trakitten meydana gelmiş olan Tav Dağı bu saha içerisinde bulunmaktadır. Yeryüzü şekilleri, jeolojik yapı ve akarsu erozyonu tarafından şekillendirilmiştir. Mesozoik formasyonları Tortum Çayı ile derin şekilde yarılmıştır. Vadi tabanları ile dağların en yüksek bölümleri arasında önemli ölçüde yükselti farkları bulunmaktadır. Örneğin Tortum Gölü'nün kuzeyinde, Tortum vadisinin yükseltisi 800 m kadar iken, Kemerli Dağı'nın zirvesi 2700 m olup; bağıl yükseklik farkı 1900 m kadardır. Alt Kretase ince tabakalı kalker marnlarından ibarettir. Kemerli Dağı'nın killi kireç taşından oluşan doğu yamaçları, Tortum vadisine doğru eğimlidir.
İklim İlçede iklim şartları, kökeni bölge dışında olan hava kütleleri ile yükseklik, bakı, dağların uzanışı gibi doğal çevre faktörlerinin etkisi altındadır. Bu nedenle, ilçenin iklim elemanlarını analiz etmeye geçmeden önce, bölge ölçüsünde etkili olan hava kütlelerini kısaca gözden geçirmek faydalı olacaktır. İlçede kış mevsiminde kuzeyde bulunan kontinental ve maritim polar hava kütlesi ile güneyden sokulan kontinental tropikal hava kütlesinin etkisi altındadır. Kuru olan bu hava kütleleri, bölgede sıcaklığın yükselmesine ve buharlaşmanın şiddetlenmesine neden olmaktadır. Bu devrenin bir diğer özelliği de, yerel olarak hava kütlesinin ısınarak yükselmesi
zundere ilçesi turizm kaynakları açısından son derece zengin olmasına rağmen, son yıllara kadar turizm potansiyelinden yararlanamamaktaydı. Datur vb projelerin de sayesinde yurtdışına tanıtımlar yapılmakta, broşürler hazırlanmakta, halka eğitimler ve seminerler verilmekte, 2008 mayıs ayı itibariyle başlatılan Ev Pansiyonculuğu sayesinde turistlere konaklama ve doğal hayatı tanıma imkanları sunulmakta ve bunların neticesinde son yıllarda ilçemize turist gelişleri sağlanmaktadır. İrlanda, İngiltere vb ülkelerden ilçemizi ziyaret eden turistler, ev pansiyonlarına hayran kaldıklarını ve özellikle de doğamızın trekking, kano, dağ bisikleti imkanlarının birçok bölgeye göre oldukça zengin olduğunu belirtmektedirler. Son yıllarda başlatılan bu çalışmalarla birlikte, yurtdışına ürünlerimizin tanıtımları da gerçekleştirilmektedir. Örneğin ev yapımı pekmez ve reçeller organik sertifikası ile
UZUNDERE İLÇE TARİHİ MEKANLARI
Öşvank Kilisesi Ziyarettepe Ziyaretgâhı Murat Dağı Ziyaretgâhı Gülü Bağdat Ziyaretgâhı Kemerli Dağ Ziyaretgâhı Uzundere Evleri Engüzek (Ağçakale) Kalesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder